سخنرانی‌های تخصصی گُلوَنی ویژه چهارمین جشن و روز گُلوَنی، در تاریخ ۲۵ اردیبهشت در بوستان گفت‌وگو برگزار می‌شود.
انوشه میرمجلسی سردبیر پایگاه خبری گُلوَنی درباره برنامه‌های این پایگاه خبری گفت: امسال برای روز گُلوَنی برنامه‌های متنوعی داریم. این برنامه‌ها در سایت و صفحه رسمی پایگاه خبری گُلوَنی در اینستاگرام و تلگرام اطلاع‌رسانی شده است. آنچه که به ما مربوط است برگزاری مسابقه داستان و نثر گُلوَنی، برپایی نمایشگاه و فروشگاه صنایع‌دستی و لباس‌های لُری در بوستان گفت‌وگو، سخنرانی‌های تخصصی با موضوع فرهنگ و ادب و موسیقی لری و برگزاری هرچه باشکوه‌تر کنسرت بزرگ گُلوَنی در ۲۷ اردیبهشت ماه در تالار وحدت تهران است.
سردبیر پایگاه خبری گُلوَنی درخصوص برخی سوالات و سردرگمی‌ها اینطور بیان کرد که: کلیه فعالیت‌های ما به عنوان پایگاه خبری گُلوَنی، در فضای مجازی با لوگوی ثبت شده این پایگاه انجام می‌شود که این لوگو مورد تایید وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و قوه قضاییه است. ما کلیه فعالیت‌های خود را با این لوگو اطلاع رسانی می‌کنیم و هرگونه سواستفاده از آن پیگرد قانونی خواهد داشت. بلیت‌فروشی کنسرت بزرگ گُلونی هم همچنان در سایت ایران کنسرت برقرار است و چیزی به پُر شدن کامل سالن نمانده است.
میرمجلسی درباره بمب‌های خبری که قبلا از طریق اینستاگرام گلونی اعلام شده بود گفت: برای مخاطبانمان چند خبر خوش داریم که به موقع از آن‌ها رونمایی خواهیم کرد. برنامه‌های بعدی از همین پایگاه و صفحات رسمی اطلاع‌رسانی خواهد شد.

لُرها هر سال جشن بزرگی را با عنوان جشن گُلونی دارند که به چند طریق اجرا می‌شود. ما یکی از این جشن‌های بزرگ را با همراهی گروه موسیقی «تال» برگزار می‌کنیم و با وجود این‌که هر سال این کار توسط پدرم، فرج علی‌پور برگزار می‌شود، امسال بخش زیادی از اجرای آن به من واگذار شده که تغییرات زیادی هم در ارکستر به‌وجود آورده‌ام.

او ادامه داد: من با ارکستر و تنظیمی جدید روی صحنه خواهم رفت و قطعاتی را می‌خوانم. علاوه بر چند آهنگ قدیمی، قطعات جدیدی را هم اجرا خواهیم کرد و در کنار این‌ها، قطعه «گلونی» را نیز می‌خوانیم.

علیپور درباره فضای این اجرا، توضیح داد: در این کنسرت، زنان لُر با لباس‌های لری و روسری گلونی حضور دارند و مخاطب خیلی از قطعات ما نیز زنان هستند. اتفاقا من هم چهار زن کمانچه‌نواز را که لباس محلی لری بر تن دارند، روی صحنه خواهم آورد.

این نوازنده‌ کمانچه اضافه کرد: این کنسرت 27 اردیبهشت‌ماه ساعت 21 در تالار وحدت برگزار می‌شود و از تمام افرادی که می‌خواهند به این اجرا بیایند، می‌خواهیم که با گُلونی و لباس محلی در تالار وحدت حضور پیدا کنند.

علیپور همچنین درباره سازبندی قطعات نیز توضیح داد: سعی کرده‌ام فضایی تلفیقی با سازهای غربی و سازهای محلی ایجاد کنم و علاوه بر پنج ساز کمانچه که در میان لُرها جایگاه دارد، از سه‌تار، سُرنا، گیتار، پرکاشن، پیانو، تار، تنبک و ... نیز استفاده کرده‌ایم.

براساس یک ایده و به همت جمعی از دختران خرم‌آبادی، روز ۲۶ اردیبهشت‌ماه به‌عنوان روز روسری لُری (گلونی) نام‌گذاری شده است. قرار است، هر سال در بهار و تا ۲۶ اردیبهشت دختران لُر با سر کردن روسری لُری، این پوشش اصیل را به دیگران معرفی کنند. گروهی از دختران لُر از میان معلمان، استادان، روزنامه‌نگاران، دانشجویان و فعالان فرهنگی جزو حامیان این حرکت هستند

کنسرت امسال گروه «تال» به‌مناسبت روز «گُلوَنی» با سال‌های گذشته تفاوت‌هایی خواهد داشت.
به گزارش پایگاه خبری گُلوَنی، فرج علیپور – نوازنده و سرپرست گروه موسیقی تال – درباره این تفاوت‌ها توضیح داد: چند آهنگ برای این کنسرت آماده کرده‌ایم، چون قصد نداریم همان آهنگ‌های سال گذشته را برای حاضران اجرا کنیم و باعث دلخوری آن‌ها بشویم. امسال قسمت بیشتر کار را به ‌بچه‌هایم سپرده‌ام، خودم نیز همچنان مشغول موسیقی اصیل لری هستم و کارهای سابق را پیگیری می‌کنم، مانند اجرای آهنگ‌ها و نواهای فراموش‌شده، ولی بچه‌هایم و گروه همراه با توجه به سن و مقتضیات زمانه، سعی دارند به‌روز باشند و برای نسل جوان هم‌سن‌و‌سال خود و طرفدارانی که علاوه بر موسیقی اصیل، نگاهی به موسیقی روز دنیا هم دارند، برنامه اجرا کنند.
این نوازنده کمانچه لری ادامه داد: بعد از اجرای این برنامه احتمالا کسانی زبان به انتقاد باز می‌کنند که موسیقی لری و اصالت این موسیقی را باید حفظ کرد؛ ولی من و خیلی از هم‌نسلانم در حال اجرای موسیقی اصیل هستیم و کارهای قدیم را دنبال می‌کنیم، اما باید به جوان‌ها نیز اجازه بدهیم تا راه خود را بروند و سعی کنیم به این نسل کمک کنیم تا از دیگران جا نمانند. همه‌ جای کشور در حال تغییر در موسیقی و نواهای خود هستند تا بتوانند نسل جوان را به این روش جذب کنند، چرا ما از این قافله عقب بمانیم؟
وی اظهار کرد: در پایان این کنسرت، تلاش داریم از دعوت‌شدگان نظرسنجی کنیم. این نظرسنجی مشخص می‌کند که از این نوع موسیقی راضی بوده‌اند یا خیر و اگر جواب مثبت باشد، بچه‌هایم همین موسیقی تلفیقی را در آینده پیگیری می‌کنند. البته من همچنان درپی موسیقی اصیل و قدیمی خودمان هستم و توجه‌ام را به نگهداری و احیای آهنگ‌های سنتی لُری معطوف می‌کنم.
این خواننده موسیقی لری اضافه کرد: برگزاری مراسم و کنسرت در تالار وحدت بُرد بیشتری نسبت به هر مکان دیگری دارد. وقتی در چنین فضایی، مراسم اجرا می‌شود، خبر آن به تمام کشور خواهد رفت. همه از چنین کار فرهنگی‌ای آگاه خواهند شد. باید در همه کشور این مراسم اجرا شود. چه به‌صورت کنسرت و چه دیگر کارهای فرهنگی، تا همه‌ی زنان ایران ببینند که حجاب گُلوَنی چقدر زیبا و اصیل است. همان‌طور که موسیقی ما در دنیا راه خود را باز کرده است، باید اصالت و فرهنگ زن لُر هم در همه‌جا سر زبان‌ها باشد.
کنسرت گُلوَنی ۲۷ اردیبهشت‌ماه در تالار وحدت اجرا می‌شود.

تازه ترین کنسرت موسیقی گروه تال به سرپرستی فرج علیپور نوازنده و آهنگساز پیشکسوت منطقه لرستان دوشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه به مناسبت جشن روز گُلوَنی در تالار وحدت تهران میزبان علاقه مندان موسیقی است.

گروه تال برای سومین سال است كه در جشن روز گُلوَنی کنسرت اجرا می کند.

گُلوَنی یا روسری لری بخشی از لباس زنان لر است که به صورت سربند و یا روسری بر سر می‌کنند و قدمتی سه هزار ساله دارد که نمونه‌های آن در مفرغ‌های لرستان هم دیده شده است.

ترانه گُلوَنی نیز یکی از مشهورترین ترانه های لری است که فرج علیپور آن را خوانده و طی سال های اخیر به عنوان نماد گروه تال به علاقه مندان معرفی شده است.

در این کنسرت که این بار با سازبندی و نوازندگان جدید روی صحنه خواهد رفت، میلاد علیپور و فواد پیشوا تنظیم همه قطعات را بر عهده دارند.

گُلوَنی یا گُل وَنی در زبان لری به گونه‌ای از سربند یا روسری چهارگوش که معمولا از جنس ابریشم با نقش‌های سنتی است گفته می‌شود. این پوششی است که زنان لُر به طرز خاصی به سر می‌کنند[۱] و بخشی از پوشش سنتی زنان و مردان لرستان است. دختران نسل جدید از نوع کوچک آن به عنوان روسری استفاده می‌کنند. این روسری یکی از سوغات‌های لرستان است. این سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار می‌رفت و به طور کلی سربند و دستار از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان منطقه ایران استفاده می‌شد.[۲][۳]
بر اساس یک ایده، به همت جمعی از دختران خرم‌آبادی، روز ۲۶ اردیبهشت به عنوان روز روسری لُری (گلونی) نام‌گذاری شده است.[۲]

توصیف

گُلوَنی (Golvani) نوعی سربند مخصوص پوشش لر و لک که از واژه “گلبندی” با تبدیل حرف «ب» به «و» و حذف حرف «د» گرفته شده است و به نوعی پارچه ابریشمی رنگین اطلاق می‌شود.[۴] علیمردان عسکری عالم در کتاب ادبیات شفاهی قوم لُر، گُلوَنی را دستمال بزرگ ابریشمی و رنگارنگی می داند که ویژه سربند زنان جوان و دختران لُرستانی است. گاهی مردان هم از آن به عنوان سربند استفاده می‌کنند و آن را دور کلاه نمدی می‌پیچند. کَت و گلونی به همراه شال و ستره از لباس‌های سنتی و محلی لرستان است.[۵] در کتاب لُرها هم، به جوه یا جوما اشاره شده است و گفته شده که زنان لُر، جامه‌ای بلند می‌پوشند به نام جوه یا جوما که روی آن پیراهنی چاک‌دار و چین‌دار قرار می‌گیرد. آنان سربندی دستار مانند دارند که موها را با آن می‌پوشانند. پوشاک زنان لُر شاد و روشن است و با مهره‌های شیشه‌ای، سکه‌ها و منجوق‌ها تزئین می‌شود.[۶] سعید شادابی در کتاب خود به نام فرهنگ مردم لرستان در بخش مربوط به لباس عروس و پوشش زنان عشایر به سرون (Sarvan) اشاره کرده است که همان حجاب و پوشش موهای سر و گیسوان عروس به وسیله چارقدهای ظریف و نازک گلدار ابریشمی در رنگ‌های مختلف است. این پوشش به نحو خاصی است زیرا سر عروس را با چند تخته از این چارقدها می‌پوشانند و دنباله آنها را از پشت سر آویزان می‌کنند. همانجا توضیح داده شده است که گلونی همان سرون‌های رنگی هستند و چارقدهای ساده و بزرگتر که حاشیه‌های رنگی دارد و ریشه دار هستند کت (Kat) نام دارد.[۷] در گزارش مردم نگاری شهرستان الشتر آمده است که زنان مسن گلونی‌های سیاه به سر می کرده‌اند و زنان جوان رنگهای سبز، قرمز، نارنجی، آبی و … را به سر می‌بستند.[۸] رشیدی مفرد در گزارش مردم نگاری دورود در بخش سرپوش زنان به “چار گلونی” اشاره می‌کند و می‌نویسد که چارگلونی عبارت است از چهار عدد روسری ابریشمی چهار گوش به ضلع تقریبی ۵/۱ متر و با رنگ زمینه مشکی و حاشیه‌های قرمز، آبی و سبز که زنان مسن و جا افتاده آنها را به هم دوخته و روی سر می‌بستند. لازم به ذکر است که به شکل کلی بستن سرپوش‌های فوق بر روی سر، سرون sarvan یا ساوه sâwa می‌گویند.[۹]
تاریخچه گُلوَنی

این سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار می‌رفت و به طور کلی گفته می شود که سربند و دستار «پوششی با سه هزار سال قدمت» است و از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان ایران‌زمین استفاده می‌شد. به گفته عطا حسن پور، باستان‌شناس، «بر اساس بیان مورخانی چون هرودت ریشه سربند آن هم سربند لُری به دوره هخامنشیان و دوره ماد برمی‌گردد. براساس شواهد و نوشته های تاریخی، سربند از اجزای لباس‌های ایرانی همه ایرانیان، وابسته به آن و جدایی ناپذیر است. دیاکونوف روسی در کتاب تاریخ ماد، پوشش ایرانی را توصیف می‌کند و سربند را در مورد زن و مرد ایرانی، هر دو به کار می‌برد. وجود دستاری به دور سر در نقش برجسته‌های تاریخی تایید می‌شود. در دوران میلادی و حتی پیش از مادها هم زنان و هم مردان دستار یا همان سربند بر سر دارند. در سالنامه‌های آشوریان نیز می‌بینیم که این دستار هم بر سر زنان و هم بر سر مردان وجود دارد و در توصیف اقوام زاگرس، آشوریان، عیلامی‌ها و مادها از این سربند یاد می‌شود و در میان نقش برجسته های به جامانده این سربند به وضوح دیده می‌شود.”[۲]

در همان مصاحبه عطا حسن پور می گوید: «مثلاً در حفاری گورستان عصر آهن (سه هزار ساله) باباجیلان در غرب شهرستان دلفان، دامنه کوه سرکشتی انگشتر مفرغی‌ای به دست آمد که به جای نگین آن، نقش‌کنده ای وجود داشت. این نقش‌کنده، نقش یک انسان با دو بال است که از دل خورشید بیرون می‌آید. این نماد را در فرهنگ پیش از تاریخ، با عنوان فَروَهَر یا همان «انسان خدای‌گونه» می‌شناسیم. این نماد شکلی روحانی دارد و لباس بر تن دارد. با نمادشناسی انجام شده روی اندام این نقش ، کفش مادی، شلوار مادی و باشلوق مادی یعنی سربندی که مانند کلاه دور سر قرار می‌گیرد مشخص شده‌اند. این سربند همچون مقنعه‌های امروزی گوش،گردن و سینه را می‌پوشاند. روی این باشلوق مادی، کلاهی قرار دارد و دور کلاه دستاری شبیه گلW