زن در دیدگاه عطار نیشابوری ؛عطار به زن تنها به‌عنوان معشوقه نگاه نمی‌کند

در دیدگاه عطار، زن انسانی دارای اندیشه است که می‌تواند پابه‌پای یک مرد اندیشه خود را بسازد. این‌گونه نیست که به زن فقط به عنوان یک معشوقه نگاه کند؛ درحالی‌که در شعر بسیاری از شعرا، این مساله وجود دارد که فقط یک جایگاه را برای زن قائل هستند و مثلاً در مورد او فقط از عشق حرف می‌زنند.

معصومه باغیان؛ شاعر و رییس انجمن زنان شاعر در گفت‌وگو با خبرنگار مهرخانه، در رابطه با نگاه عطار نیشابوری به زن گفت: عطار با دیدگاه عرفانی که در طی زمان برای او به‌وجود می‌آید، بسیار با حرمت به زن نگاه می‌کند. او نه تنها زن را تحقیر نمی‌کند، بلکه با رعایت احترام از زن‌بودن او سخن می‌گوید و با بدیلی عارفانه در بافت‌های داستانی منظوم او، زن حضوری محترم دارد. برای نمونه یکی از حکایت‌های عطار حکایت پیرزنی است که برای دادخواهی خدمت سلطان محمود رسید و او را از درگاه سلطان ‌راندند، اما شاه در خواب پیرزن را می‌بیند و پیرزن نزد سلطان محمود می‌آید و او را نصیحت می‌کند. عطار با حریم نگه‌داشتن نقش یک مادر، یک زن و ارزش‌دادن به اندیشه‌های زنانه او، به این داستان می‌پردازد. حال، چه به سالخوردگی آن زن توجه کنیم؛ چه به زن‌بودن او. 

عطار نیشابوری حرمت زیادی برای زنان قائل است
او با اشاره به این‌که عطار بسیار شایسته از زنان صحبت می‌کند، اظهار داشت: مثلاً وقتی در تذکره‌الاولیا زندگی رابعه را به نظم می‌کشد، به شایستگی از او سخن می‌گوید و به وسعت دید و جهان‌بینی او توجه دارد. همه این‌ها را که کنار هم قرار می‌دهیم، می‌بینیم برخلاف شاعرانی که در متون قدیم توهین‌آمیز با زن برخورد می‌کردند و حتی او را در نقش جادوگر و... می‌دانستند، عطار اصلا به این صورت نیست و در اشعار خود حرمت خاصی به زن می‌دهد که این مسأله بسیار قابل توجه است. 

او افزود: عطار سخنی از زبان رابعه نقل می‌کند و می‌گوید: 
 
رابعه گفتی که ای دانای راز
دشمنان را کار دنیا می‌بساز 
دوستان را آخرت ده بر دوام
زان که من زین کار آزادم مدام

اهانت‌هایی که برخی از شاعران کهن نسبت به زنان داشتند در آثار عطار دیده نمی‌شود
باغیان بیان داشت: عطار در اشعار خود رابعه را نخستین زن شاعر معرفی می‌کند و جهان‌بینی خاص او را بیان می‌کند و با حرمت خاصی هم این کار را انجام می‌دهد. تحقیرها و اهانت‌هایی که گاهی در متون قدیم و از شعرای زبان‌زد نسبت به زن می‌شنویم، در آثار عطار دیده نمی‌شود. شاید دیدگاه عرفانی به عطار کمک کرده تا این‌گونه نگاه کند. او در آثار خود به زن حرمت، شخصیت و جایگاه می‌دهد.

عطار نگاهی مکمل و قرآنی به زن دارد
رییس انجمن زنان شاعر با بیان این‌که نگاه عطار به زن نگاه تکاملی است، اظهار داشت: چون نگاه عطار عرفانی است، وقتی سالک می‌شود نگاهی مکمل و قرآنی به زن دارد و به زن به‌عنوان یک شی که پایین‌تر از مرد است، نگاه نمی‌کند. در داستان‌های عاشقانه هم زن را مکمل می‌داند و این عشق زمینی منجر به عشق آسمانی می‌شود. در آثار عطار زن برای مرد حامی است و هیچ‌وقت به دید حقارت و این‌که زن تنها موجود زیبایی است که می‌توان عاشق او شد، به زن نگاه نمی‌کند. اندیشه و جهان‌بینی یک زن برایش مهم است و به این مسأله بسیار توجه دارد. 

عطار به زن تنها به‌عنوان معشوقه نگاه نمی‌کند
باغیان با اشاره به این‌که زن در آثار عطار نماد انسان‌بودن است، خاطرنشان کرد: در دیدگاه عطار زن انسانی دارای اندیشه است که می‌تواند پابه‌پای یک مرد اندیشه خود را بسازد. او حرمت بسیاری برای زن، مادر و معشوقه قائل است و به هر یک از این نقش‌ها در جایگاه خود ارزشی می‌دهد. این‌گونه نیست که به زن فقط به عنوان یک معشوقه نگاه کند؛ درحالی‌که در شعر بسیاری از شعرا، این مسأله وجود دارد که فقط یک جایگاه را برای زن قائل هستند و مثلاً در مورد او فقط از عشق حرف می‌زنند، اما عطار این‌گونه نگاه نکرده و هر یک از این‌ها در جایگاه خودشان خاص هستند. زن در آثار عطار اگر مادر است، خاص است یا اگر یک معشوقه است، باز هم خاص است و عطار جایگاه آن‌ها را با هم مخلوط نکرده و هر یک جایگاه خاص خود را دارند. 

او در پایان گفت: عطار در قرن ششم زندگی می‌کرده و با توجه به محدودیت‌های زمانی که وجود داشته، این‌که از زن حرف بزند و مثلاً اندیشه‌های رابعه را به نظم بکشد و از مقام تعالی برای زن سخن بگوید، بسیار قابل تحسین است