نشر این خبر با یاد ناشر"سرزمین جاوید" شایسته است

اعتماد| «فرد يا افرادي ناشناس، محوطه گورستان باستاني اين مجموعه زيارتي و گردشگري را به آتش كشيده و تعدادي از سنگ مزارهاي استوانه‌اي چليپاي اين گورستان را شكسته‌اند.» اين خبر را صبح شنبه امان محمد حميدزاده، رييس هيات امناي مجموعه زيارتي و گردشگري خالد نبي (ع) به خبر‌گزاري ايرنا گفت و ادامه داد: «با اطلاع از وقوع آتش‌سوزي كه پنجشنبه شب به وقوع پيوست و به علت خشكي علفزارها هر لحظه وسعت آن گسترش مي‌يافت كه با تلاش خادمين زيارتگاه و اهالي روستاهاي منطقه، اين حريق دركمترين زمان ممكن كنترل و اطفا شد.» حميد‌زاده معتقد است: «اين اقدام احتمالا به وسيله فرد يا افرادي ناآگاه كه با توسعه همه‌جانبه مجموعه زيارتي و گردشگري خالد نبي به خصوص توسعه و رونق اقتصادي اهالي روستاهاي همجوار با زيارتگاه، منافع و سودهاي خود را از دست داده‌اند، انجام شده است. عاملين اين اقدام علاوه بر ايجاد حريق در محوطه گورستان منحصربه‌فرد و اعجاب‌انگيز باستاني، اقدام به تخريب و شكستن سه سنگ مزار استوانه‌اي چليپا كه از اهميت تاريخي و مطالعاتي ويژه‌اي برخوردار هستند، نموده‌اند و يك سنگ مزار ديگر را نيز از دل خاك بيرون كشيده و رها كرده‌اند.» محوطه باستاني خالد نبي، پس از هشدارهاي فراواني كه كارشناسان در خصوص تخريب اين محوطه ارزشمند تاريخي و باستاني به مسوولان دادند، بالاخره در تاريخ ۱۳۹۵/۰۸/۱۲ در فهرست ميراث ملي ثبت شد، تا زمينه حفاظت از اين محوطه باستاني فراهم شود. اما حميدزاده در اين خصوص مي‌گويد: «چندي پيش با تلاش اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان گلستان محوطه گورستان باستاني خالدنبي محصور و فنس‌كشي شده است، براي حفظ و حراست از اين آثار ارزشمند باستاني و تاريخي، گماردن نگهبان ثابت، تجهيز محوطه به دوربين مدار بسته و ساير امكانات ايمني ضروري به نظر مي‌رسد.» بر اساس شواهد سطحي باستان شناختي محوطه خالد نبي مربوط به قرون اول و مياني دوره اسلامي بوده و يكي از آثار شاخص استان گلستان و كشور محسوب مي‌شود. اين محوطه در منطقه‌اي منحصربه‌فرد بر روي تپه‌ماهورهاي طبيعي تشكيل و داراي سنگ‌هاي آهكي افراشته‌اي است كه محتمل‌ترين كاربرد آن مي‌تواند گورستان باشد. رييس هيات امناي مجموعه زيارتي و گردشگري خالد نبي(ع) كلاله همچنين گفت: «علاوه بر بررسي‌هاي صورت گرفته كه تاكنون انجام شده، از صبح ديروز نيروهاي يگان حفاظت ميراث فرهنگي گلستان براي كشف علل و انگيزه‌هاي احتمالي وقوع حريق و شناسايي عامل يا عوامل اين حادثه در مجموعه قبرستان باستاني و زيارتگاه خالد نبي شهرستان كلاله مشغول فعاليت هستند.»
در روزهايي كه تروريست‌هاي داعش يكي از اهداف خود را تخريب تاريخ و حافظه تاريخي ملت‌ها قرار داده‌اند و به نوعي اقدام به از بين بردن آثار تاريخي ارزشمند در كشورهاي مختلف مي‌كنند، شنيدن چنين خبري در مورد گورستاني كه پيشينه‌اي ديرين دارد علاوه بر اينكه دل علاقه‌مندان به فرهنگ و تاريخ ايران را به درد مي‌آورد، اين نگراني را نيز ايجاد مي‌كند كه با وضعيتي كه در حفاظت آثار تاريخي و باستاني در سراسر كشور شاهد آن هستيم، بناها و محوطه‌هاي ديگر كشور نيز در معرض چنين خطري باشند. بايد ديد تدابيري كه متوليان امر ميراث فرهنگي در كشور براي حفاظت هر چه بيشتر آثار تاريخي ارزشمند به كار خواهند گرفت چه خواهد بود.
به گفته حميدزاده: «هرساله افزون بر يكصد هزار زاير و گردشگر از مناطق مختلف كشور، گلستان و استان‌هاي مجاور و چند گروه از جهانگردان خارجي به مجموعه زيارتي و گردشگري خالدنبي(ع)، گورستان باستاني، مناظر و چشم‌اندازهاي طبيعي منطقه سفر مي‌كنند. قبرستان باستاني مجموعه زيارتي و گردشگري خالد نبي (ع) را يكي از اسرارآميزترين مناطق گردشگري كشور مي‌دانند به اين دليل كه هنوز در خصوص زمان و چگونگي پيدايش آن ابهامات فراواني وجود دارد و در گذشته در محوطه آن بيش از ٧٠٠ قطعه از سنگ‌هاي استوانه‌اي چليپا شمارش شده است.

یکی از اسرار آمیزترین مناطق گردشگری ایران سوخت حریق در محوطه گورستان باستانی خالدنبی (ع)

رئیس هیات امنای مجموعه زیارتی و گردشگری خالد نبی (ع) کلاله در شرق استان گلستان اعلام کرد: فرد یا افرادی ناشناس، محوطه گورستان باستانی این مجموعه زیارتی و گردشگری را به آتش کشیده وتعدادی ازسنگ مزارهای استوانه ای چلیپای این گورستان را شکسته اند.
به گزارش ایرنا، امان محمد حمیدزاده روز شنبه افزود: با اطلاع از وقوع آتش سوزی که پنجشنبه شب به وقوع پیوست و به علت خشکی علفزارها هر لحظه وسعت آن گسترش می یافت، با تلاش خادمین زیارتگاه و اهالی روستاهای منطقه، این حریق درکمترین زمان ممکن کنترل و اطفا شد. وی گفت: این اقدام احتمالا به وسیله فرد و یا افرادی ناآگاه که با توسعه همه جانبه مجموعه زیارتی و گردشگری خالد نبی به خصوص توسعه و رونق اقتصادی اهالی روستاهای همجوار با زیارتگاه، منافع و سودهای خودرا از دست داده اند، انجام شده است. رئیس هیات امنای مجموعه زیارتی و گردشگری خالد نبی (ع) کلاله تصریح کرد: عاملین این اقدام علاوه برایجاد حریق درمحوطه گورستان منحصربه فرد و اعجاب انگیزباستانی، اقدام به تخریب و شکستن سه سنگ مزار استوانه ای چلیپا که از اهمیت تاریخی و مطالعاتی ویژه ای برخوردارهستند، نموده اند و یک سنگ مزار دیگر را نیز از دل خاک بیرون کشیده و رها کرده اند. حمیدزاده با بیان اینکه چندی پیش با تلاش اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان محوطه گورستان باستانی خالدنبی محصور و فنس کشی شده است، اظهار داشت: برای حفظ و حراست از این آثار ارزشمند باستانی و تاریخی، گماردن نگهبان ثابت، تجهیز محوطه به دوربین مدار بسته و سایر امکانات ایمنی ضروری به نظر می رسد. رئیس هیات امنای مجموعه زیارتی و گردشگری خالد نبی(ع)کلاله همچنین گفت: علاوه بر بررسی‌های صورت گرفته که تاکنون انجام شده، از روز شنبه نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی گلستان برای کشف علل و انگیزه های احتمالی وقوع حریق و شناسایی عامل و یا عوامل این حادثه در مجموعه قبرستان باستانی و زیارتگاه خالد نبی شهرستان کلاله مشغول فعالیت هستند.
وی ادامه داد: هرساله افزون بریکصد هزار زائر و گردشگر از مناطق مختلف کشور، گلستان و استان‌های مجاور و چند گروه از جهانگردان خارجی به مجموعه زیارتی و گردشگری خالدنبی(ع)، گورستان باستانی، مناظر و چشم اندازهای طبیعی منطقه سفر می کنند.
زیارتگاه خالد نبی، محل دفن خالد نبی (خالد بن سنان) است و در وب سایت بقعه خالد بن سنان در معرفی وی به نقل از کتاب ناسخ التواریخ آمده است: خالدبن سنان (ع) شش هزار و یکصد و بیست و سه سال بعد از به دنیا آمدن حضرت آدم (ع) و در سال 530 میلادی بر تخت نبوت نشسته و مردم زمان خود را به شریعت حضرت عیسی (ع) دعوت می‌کرد و نسب آن حضرت به حضرت اسماعیل ذبیح الله (ع) می رسد. خالدبن سنان (ع) در سرزمین عدن در یمن می‌زیسته است و از قبیله «بنی عبس بغیض» است و از آنجایی که در زمره پیامبران تبلیغی بدون کتاب و آخرین مبلغ دین مسیح بوده، وظیفه اش ایجاب می‌کرد که به عنوان مبلغ دینی به همه جا سفر کند و مردم را به پذیرش دین مسیح دعوت کند. فاصله زمانی بین ظهور خالدنبی (ع) و ولادت خاتم الانبیا، چهل سال است، به عبارت دیگرخالدبن سنان (ع)چهل سال پیش از ولادت خاتم الانبیا به ظهور می رسد. زیارتگاه خالد نبی یکی از اماکن زیارتی مهم در شرق استان گلستان محسوب می شود و همه ساله به ویژه در فصل بهار زائران بسیاری از مناطق مختلف به این زیارتگاه مراجعه می کنند. در نزدیکی و پایین‌تر از بقعه خالد نبی، بقعه‌های عالم بابا و چوپان عطا و دره‌ای به نام پنج شیر و همچنین چشمه خضر قرار دارند. طبق روایات رایج بین اهالی، عالم بابا پدر همسر خالد نبی و چوپان عطا، شبان خالد نبی یا یکی از اولیای گمنام و یا یکی از همراهان وی بوده‌است که همگی آنها مورد توجه و احترام ترکمن‌ها هستند. در قسمت شرق بقعه چوپان عطا و پیوسته به آن و بر روی یک رشته تپه ماهورهای خاکی که ارتفاع آنها به مراتب کمتر از ارتفاع محل مرقد خالد نبی است، گورستان عظیمی دیده می‌شود که در آن سنگ مزارهای استوانه‌ای تا ارتفاع حداکثر 2 متر در آن دیده می‌شود. مجموعه گورستان و زیارتگاه خالد نبی در یک منطقه کوهستانی و در فاصله 90 کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس و55 کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله و 6 کیلومتری روستای نمونه گردشگری گچی سو، در ارتفاع 700 متری کوه گوگجه داغ یا تانگری داغ و در قسمت شرقی هزار دره واقع شده‌است. 
قبرستان باستانی مجموعه زیارتی و گردشگری خالد نبی(ع) را یکی از اسرار آمیزترین مناطق گردشگری کشور می دانند به این دلیل که هنوز در خصوص زمان و چگونگی پیدایش آن ابهامات فراوانی وجود دارد و در گذشته در محوطه آن بیش از 700 قطعه از سنگ های استوانه ای چلیپا شمارش شده است شهرستان کلاله با افزون بر110هزار نفر جمعیت در شرق استان گلستان واقع است .

ابتکار

با آتش‌سوزی در محوطه تاریخی خالد نبی، شکستن تعدادی از استوانه‌ها خبرساز شد

تخریب مزارهای گورستان اسرارآمیز خالد نبی

مهتاب جودکی- شهروند|  آتش‌سوزی در یکی از اسرارآمیزترین گورستان‌های ایران، تخریب سنگ‌های آهکی افراشته محوطه «خالد نبی» را پررنگ کرد. ظهر دیروز در خبرها گفته شد گورستان باستانی «خالد نبی» در شرق گلستان از سوی افراد ناشناس به آتش کشیده و تعدادی از سنگ مزارهای تاریخی آن تخریب شده است. این محوطه تاریخی سال‌ها پیش بیشتر از ٦٠٠ گور تاریخی داشت که سرقت و تخریب، سبب شد تعداد آنها هر‌سال کم و کمتر شود. آبان‌ماه پارسال بود که نام این محوطه که محتمل‌ترین کاربرد آن می‌تواند گورستان باشد، پس از سال‌ها فراموشی در فهرست آثار ملی ثبت شد؛ محوطه‌ای روی تپه‌ماهورهای شهرستان کلاله که براساس شواهد سطحی باستان‌شناختی مربوط به قرون اول و میانی دوره اسلامی است اما به جز فنس حفاظ دیگری ندارد.
آتش‌سوزی، این‌طور که امان محمد حمیدزاده، رئیس هیأت امنای مجموعه زیارتی و گردشگری خالد نبی(ع) کلاله در شرق استان گلستان به ایرنا توضیح داده، پنجشنبه‌شب اتفاق افتاده است: «به علت خشکی علفزارها هر لحظه وسعت آن گسترش می‌یافت، با تلاش خادمان زیارتگاه و اهالی روستاهای منطقه، این حریق در کمترین زمان ممکن کنترل و اطفا شد.» او همچنین گفت که این اقدام احتمالا از سوی «فرد یا افرادی ناآگاه که با توسعه مجموعه خالد نبی و رونق اقتصادی روستاهای همجوار، منافع و سودهای خودرا از دست داده‌اند» انجام شده است.
به گفته رئیس هیأت امنای این مجموعه، فقط آتش‌سوزی اتفاق نیفتاده است: «عاملان این اقدام علاوه بر ایجاد حریق، اقدام به تخریب و شکستن سه سنگ مزار استوانه‌ای چلیپا که از اهمیت تاریخی و مطالعاتی ویژه‌ای برخوردار است، کرده‌اند و یک سنگ مزار دیگر را نیز از دل خاک بیرون کشیده و رها کرده‌اند.»
 با این‌حال، ابراهیم کریمی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری استان گلستان به «شهروند» می‌گوید، تخریب‌ها تازه نیست: «آن‌جا دشت است، جنگل نیست که آتش‌سوزی بزرگی به‌پا شده باشد. اگر از آتش‌سوزی صحبت می‌شود تنها علف‌های ٣٠٠متر از محوطه سوخته است. اما از صبح در تمام رسانه‌ها از تخریب و آتش‌سوزی در گورستان می‌نویسند. این سوختگی باعث شده شکستگی‌هایی که مربوط به گذشته است خودش را بیشتر نشان دهد.» کریمی معتقد است تخریب این محوطه تاریخی به نفع کسی نیست و سنگ‌های استوانه‌ای قیمت مادی و ریالی ندارد. به گفته او، ده‌ها استوانه و چلیپای آهکی شکسته این محوطه از سال‌های قبل جمع‌آوری شده که قرار است بعد از مرمت در محوطه استفاده شود.
از صبح دیروز (شنبه) نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی استان برای کشف علت و انگیزه‌های احتمالی آتش‌زدن این محوطه و شناسایی عامل یا عوامل حادثه در مجموعه قبرستان باستانی و زیارتگاه خالد نبی شهرستان کلاله فعالیت خود را آغاز کردند. میراث فرهنگی چندی پیش این محوطه را فنس‌کشی کرده اما نه نگهبان ثابتی هست، نه دوربین مداربسته‌ای و نه امکاناتی برای مهار آتش.
مدیر کل میراث فرهنگی استان گلستان می‌گوید که برای داشتن این امکانات باید این محوطه سایت موزه شود: «بعد از ثبت ملی این‌جا را فنس‌کشی کرده‌ایم و کانکس اداری و نگهبانی و خوابگاه نگهبان را به آن‌جا برده‌ایم. فقط منتظر مجوز اداره‌کل موزه‌ها هستیم تا محوطه را به سایت موزه تبدیل کنیم و درجه حفاظت را بالاتر ببریم. تا مجوز موزه نداشته باشیم، نمی‌توانیم نگهبان داشته باشیم و دوربین بگذاریم. برای حفاظت برنامه جدی داریم اما به شرطی که سازمان میراث فرهنگی و دستگاه‌های نظارتی اجازه بدهند.»
جاوید ایمانیان، معاون میراث فرهنگی استان گلستان هم موضوع تازه‌نبودن تخریب سنگ‌های استوانه‌ای را تایید می‌کند و به «شهروند» می‌گوید: «سنگ‌های شکسته در دوره‌های مختلف شکسته و پخش شده بود. بعد از این‌که علف‌ها سوختند، این سنگ‌ها هم دیده شدند. گزارش‌های محلی نشان می‌دهد که تعدادی از افراد آتش روشن کرده‌اند و ٣٠٠٠متر از محوطه آتش گرفته است. نیروهای یگان حفاظت ما در حال تحقیق هستند. هیأت امنای امامزاده خالد نبی هم گزارش داده که آتش‌سوزی کار سه چهار نفر بوده و سنگی شکسته نشده است؛ تخریب‌ها مربوط به گذشته است.»
او درباره سابقه تخریب‌ها در این محوطه توضیح می‌دهد: «این محوطه پیشینه تاریخی دارد و شکستن سنگ‌هایش بارها در سال‌های گذشته اتفاق افتاده است. به نظر من دو دلیل دارد: یکی به دلیل بی‌اطلاعی از ارزش تاریخی و فرهنگی این محوطه و دوم به دلیل مباحث اعتقادی که باز هم به دلیل ناآگاهی از تاریخ و فرهنگ به تخریب محوطه‌های تاریخی می‌انجامد.»
گفته می‌شود زمانی بیش از ٦٠٠ استوانه آهکی در وسعت این محوطه تاریخی پراکنده بوده است. معاون میراث فرهنگی گلستان پس از تخریب‌های مدام، از تعداد کنونی استوانه‌های محوطه خالد نبی آمار دقیقی ندارد اما خبر می‌دهد که تعیین حریم در حال انجام است: «در حال حاضر به دنبال نقشه‌برداری هستیم تا کالبد فیزیکی و حریم منظری این محوطه را تعیین کنیم. حریمی برای محوطه تاریخی انتخاب شده، مستندسازی شده و در مرحله تعیین حریم است تا دقیق‌تر حفاظت شود؛ هم فیزیکی و هم الکترونیکی.»
ایمانیان خبر دیگری هم می‌دهد: «مدتی انجمن‌های میراثی این‌جا طرح حفاظت داشتند. تفاهمنامه با هیأت امنای مجموعه خالد نبی و یکی از روستاهای جوار امامزاده برای حفاظت داریم اما اینها کافی نیست و به اقدامات حفاظتی جدی‌تری نیازمندیم. اما اکنون برای حفاظت انسانی کانکس گذاشته‌ایم و می‌خواهیم دو نگهبان ثابت این‌جا بگذاریم. دوربین در مرحله بعد است و اعتبار ویژه نیازمند است.»

شهروند
 

به کانال سرزمین جاوید بپیوندید : telegram.me/sarzaminjavid